Στην κατάμεστη αίθουσα του Δημοτικού Κινηματογράφου Ιθάκης έγινε την Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου η παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Σιμήρη «Το γλωσσικό ιδίωμα της Ιθάκης».
Στην παρουσίαση συμμετείχαν ο καθηγητής Γιάννης Μαρμάρης, ο Νίκος Ραδίτσας μέλος της Δ.Κ.Ε.Ι. και ο καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Γιάννης Καρατζής ο οποίος αναφέρθηκε στο έργο του συγγραφέα με τα παρακάτω λόγια.
"Κατ’ αρχάς θέλω να εκφράσω τη χαρά μου που μου δίνεται η ευκαιρία να παρουσιάσω στο κοινό της Ιθάκης την επιστημονική εργασία του συμπατριώτη μας Δημήτρη Σιμήρη, Φιλόλογου – Γλωσσολόγου με τίτλο «Το γλωσσικό ιδίωμα της Ιθάκης».
Ο Δημήτρης, είναι ένας εξαιρετικός νέος επιστήμονας με ήθος, παρρησία και επιστημονική διάθεση για έρευνα και αναζήτηση στον επιστημονικό χώρο της Γλώσσας και της Γλωσσολογίας. Χαίρομαι ιδιαίτερα, όταν συναντώ άτομα σαν το Δημήτρη, που θέτουν υψηλούς επιστημονικούς στόχους και προσπαθούν να τους υλοποιήσουν.
Είναι γνωστό ότι η γλώσσα δεν είναι μια απλή διαδοχή λέξεων, είναι πάνω απ’ όλα δομή, δηλαδή είναι ένα οργανωμένο αυτόνομο σύστημα στοιχείων που συνδέονται με συγκεκριμένες σχέσεις και επιτελούν ορισμένες λειτουργίες, οι οποίες εξαρτώνται από ένα ήδη διαμορφωμένο σε κάθε γλώσσα γενικότερο σύστημα.
Η γλώσσα αποτελεί μια μεγάλη κατάκτηση του ανθρώπινου γένους και σύμφωνα με τον Καθηγητή Γλωσσολογίας Γεώργιο Μπαμπινιώτη δεν είναι μόνο ένα απλό επικοινωνιακό εργαλείο, αλλά πρώτα και πάνω από όλα είναι μία αξία.
Αυτή η αξιακή αντίληψη για τη γλώσσα την καθιστά ένα σπουδαίο στοιχείο του πολιτισμού, της ιστορίας, της νοοτροπίας, της ψυχοσύνθεσης, της ταυτότητας ενός λαού αλλά και της διαλεκτολογίας, δηλαδή της επιστήμης που ασχολείται με την μελέτη των διαλέκτων και των ιδιωμάτων, προσδίδοντας έτσι στη γλώσσα τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας, της διαλεκτικής αλλά και της διαχρονικότητας.
Τα χαρακτηριστικά αυτά στοιχεία της γλώσσας την συνδέουν και με την επιστήμη της Λαογραφίας, γιατί μέσα από τις διαλέκτους και τα ιδιώματά της αποκαλύπτονται οι ρίζες του πολιτισμού ενός λαού, τα ήθη, τα έθιμα και η παράδοσή του. Όλα τούτα συνθέτουν την ιστορία και τον πολιτισμό ενός τόπου, είναι ο ομφάλιος λώρος που συνδέει το σήμερα με το παρελθόν αλλά και το εφαλτήριο για το κτίσιμο των μελλοντικών αναζητήσεων του ατόμου για την ταυτότητά του, τις προγονικές του ρίζες, που κινδυνεύουν να τις καλύψει η λήθη και να χαθεί το άτομο μέσα σε ένα υπαρξιακό λαβύρινθο.
Υπό αυτήν την έννοια καταδεικνύεται το ζωηρό ενδιαφέρον πολλών μελετητών που επιχειρούν ένα ταξίδι στο παρελθόν εστιάζοντας τη μελέτη τους στη γλώσσα όχι μόνο της χώρας τους αλλά και της ιδιαίτερης πατρίδας τους, του τόπου αυτού που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.
Και ας έρθουμε τώρα στο συγκεκριμένο βιβλίο του Δημήτρη Σιμήρη με τίτλο «Το γλωσσικό Ιδίωμα της Ιθάκης».
Είπα προηγουμένως ότι οι ερευνητές της γλώσσας και των ιδιωμάτων της, όπως είναι και ο Δημήτρης στην παρούσα περίπτωση, πραγματοποιούν ένα ταξίδι στο παρελθόν.
Αλήθεια, όμως τι είδους ταξίδι είναι αυτό στις ρίζες της γλώσσας μας; Είναι ταξίδι ποιοτικό; Έχει ενδιαφέρον επιστημονικό; Ή είναι ένα ταξίδι απλής λεξικολογικής αναζήτησης;
Στο σημείο αυτό θα προσπαθήσω να απαντήσω δίνοντας πρώτα μία ερμηνεία στον γλωσσικό αγγλικό όρο «Σέρφιγκ», που έχει ενταχθεί στον γλωσσικό κατάλογο πολλών γλωσσών.
Σέρφιγκ σημαίνει κυματοδρομία, πλεύση στην επιφάνεια της θάλασσας προς την κατεύθυνση των κυμάτων και του ανέμου. Και από αυτόν τον όρο βγαίνει και η λέξη «σερφάρισμα», που στη γλώσσα της πληροφορικής σημαίνει πλοήγηση στον κόσμο του διαδικτύου, που είναι μια γρήγορη αναζήτηση επιφανειακών πληροφοριών.
Η αναζήτηση όμως του Δημήτρη στον κόσμο των ντόπιων γλωσσολογικών ιδιωμάτων είναι ένα σερφάρισμα στο λεξιλόγιο της θιακιάς ντοπιολαλιάς; ΟΧΙ προφανώς δεν είναι μια επιφανειακή διαδικασία αλλά βαθύτερη.
Ο Δημήτρης δεν μένει στην επιφανειακή δομή των θιακών λεξιλογικών ιδιωμάτων, αλλά εισχωρεί σε βαθύτερα επίπεδα της γλώσσας, όπως είναι η φωνολογία και η φωνητική, η μορφολογία, η σημασιολογία, η σύνταξη και η μελέτη της γλώσσας και των ιδιωμάτων της μέσα από την επιστήμη της κοινωνιογλωσσολογίας. Είναι μια αναζήτηση διεισδυτική, ερευνητική και επιστημονική.
Αποτελεί, θα έλεγα, ένα οδοιπορικό στον χωροχρόνο με βαθύ νόημα, μια περιπλάνηση προς αναζήτηση λησμονημένων αξιών. Αποτελεί το έργο του, σύμφωνα με τον συγγραφέα, «τον καλύτερο δείκτη της συλλογικής ευφυΐας των Θιακών των περασμένων αιώνων και είναι πλασμένη για να εκφράζει τις ανάγκες, τους φόβους, τα συναισθήματα, τον υλικό και άυλο κόσμο των Θιακών μέσα στο πέρασμα του χρόνου».
Ο συγγραφέας διαθέτοντας την απαραίτητη επιστημονική συγκρότηση και τη στέρεη γλωσσολογική υποδομή ολοκλήρωσε μια πολύ σημαντική, χρήσιμη και ενδιαφέρουσα εργασία.
• Εντόπισε, κατέγραψε και ταξινόμησε ένα εξαιρετικό και ογκώδες υλικό. Έτσι, αποδελτίωσε σχεδόν όλες τις γραπτές πηγές που περιέχουν θιακό ιδίωμα και στις οποίες αντικατοπτρίζεται η νοοτροπία του Θιακών μέσα από την ιδιαίτερή τους γλώσσα.
• Συγκέντρωσε γεωγραφικές, ιστορικές, οικονομικές και κοινωνικές πληροφορίες για το νησί μας.
• Συσχέτισε ιστορικά στοιχεία με τη δημιουργία του ιδιώματος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, εξετάζοντας κυρίως την επιρροή που άσκησε η Βενετοκρατία στη δημιουργία του. Τέλος, συνέκρινε το γλωσσικό ιδίωμα των Ιθακησίων με άλλα ιδιώματα του ελληνικού χώρου, κυρίως με τα Επτανησιακά.
Λέγεται ότι κάθε είδους τέχνη για να εκπληρώσει τον στόχο της πρέπει να σε κερδίζει. Να σε απορροφά, να σε ενσωματώνει με τα δρώμενα, να σου προσφέρει εμβαθύνσεις νοημάτων, να σου λύνει τις απορίες, να σε προβληματίζει. Αυτό το επιτυγχάνει ο συγγραφέας χάρις:
• Στη σφαιρική εξέταση του θέματος,
• στον άριστο χειρισμό της γλώσσας,
• στη μεθοδολογία της επιστημονικής του έρευνας,
• στη πλούσια βιβλιογραφία, που στηρίχθηκε ο συγγραφέας, που μαρτυρά α)τον επιστημονικό χαρακτήρα της εργασίας του β)τις βαθύτερες γνώσεις του για την επιστήμη του και γ) την αντικειμενικότητα των απόψεων και των επιχειρημάτων του, αφού αυτές θεμελιώνονται και συζητούνται με βάση αποδεδειγμένες επιστημονικά θέσεις.
Όμως για την καλά οργανωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη εργασία του Δημήτρη συνέβαλε καταλυτικά η Καθηγήτρια της Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών κ. Αγγελική Ράλλη, μια εξαιρετική πανεπιστημιακή συνάδελφος καταξιωμένη διεθνώς για το επιστημονικό της έργο. Η εποπτεία και η δωρεάν επιστημονική της επιμέλεια προσδίδει στην εργασία του Δημήτρη κύρος και μαρτυρά ότι η εργασία αυτή μπορεί να σταθεί αξιοπρεπώς στον επιστημονικό χώρο της κοινωνιογλωσσολογίας.
Πέρα όμως από τα επιστημονικά πλεονεκτήματα που συγκεντρώνει η παρούσα μελέτη, η έκθεσή της σε ένα ευρύτερο κοινό (με την ευκαιρία της έκδοσή της από τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Ιθάκης) θεωρούμε ότι θα χρησιμεύσει ως ένα εξαιρετικό εργαλείο, που θα προβάλει τη διαχρονικότητα της γλώσσας μας, θα αποκαλύψει τις πατρογονικές μας ρίζες και θα αποτελέσει ένα ανάχωμα ενάντια στη λήθη, καθώς ο αδυσώπητος χρόνος ξεθωριάζει τις μνήμες για πρόσωπα, γεγονότα και καταστάσεις του παρελθόντος.
Εκλαϊκεύοντας ο Δημήτρης την εργασία του, σε σημείο όμως να μη χάσει την επιστημονικότητά της, δίνει τη δυνατότητα σε κάθε πολίτη της Ιθάκης και όχι μόνο να καταφύγει σ’ αυτήν και να αντλήσει τις επιστημονικά θεμελιωμένες απόψεις του συγγραφέα, που έχουν σχέση με το γλωσσικό ιδίωμα της Ιθάκης.
Επιπροσθέτως, θεωρούμε ότι η συμβολή της παρούσας εργασίας στην πολιτιστική κληρονομιά της Ιθάκης και της Χώρας μας γενικότερα είναι σημαντική. Εκτός από το γεγονός ότι θα εμπλουτίσει την πολιτιστική βιβλιοθήκη του Δήμου μας, θα ενισχύσει το διεκδικητικό του πλαίσιο για μεγαλύτερο μερίδιο συμμετοχής στο πολιτιστικό πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού. Αυτή η απαίτηση σε μια εποχή οικονομικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ύφεσης που βιώνει η Χώρα μας, είναι η καλύτερη απόδειξη ότι ο πολιτισμός είναι το στοιχείο εκείνο που μας προβάλλει διεθνώς.
Η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Ιθάκης εκτιμώντας όλα τα παραπάνω πλεονεκτήματα, που συγκεντρώνει η επιστημονική αυτή εργασία του Δημήτρη Σιμήρη αποφάσισε με ιδιαίτερη χαρά να χρηματοδοτήσει την έκδοσή της. Επικροτώ την κίνησή της αυτή και συγχαίρω θερμά τον πρόεδρο, τα μέλη της και τον Δήμαρχο.
Είμαι θετικός ότι οι διεκδικήσεις της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης και του Δήμου μας γενικότερα προς το Υπουργείο Πολιτισμού θα ενταθούν, καθώς η Ιθάκη θα προβληθεί σύντομα έτι περισσότερο και με την υλοποίηση της προγραμματικής σύμβασης για τις αρχαιολογικές ανασκαφές στη Σχολή Ομήρου, που ήδη έχει υπογραφεί από όλους τους φορείς. Το πιστεύω και είμαι αισιόδοξος γι’ αυτό. Είμαι άλλωστε ευτυχής, που ως πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου μας για την προβολή και ανάδειξη της Ομηρικής Ιθάκης, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής και τον Δήμαρχο, φέραμε σε πέρας μια προσπάθεια που είχε αρχίσει πριν αρκετά χρόνια. Αναμένουμε το ξεκίνημα άμεσα των εργασιών.
Τελειώνοντας ήθελα να σημειώσω και μια άλλη σημαντική παράμετρο, που εξυπακούεται ότι αναδύεται από την απόφαση της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης της Ιθάκης. Είναι η προσπάθεια του Δήμου μας να συμπράξει με τα ανώτερα πνευματικά ιδρύματα της Χώρας, καθώς εκδίδοντας την παρούσα εργασία, που έχει εκπονηθεί στο πλαίσιο των μεταπτυχιακών σπουδών του Δημήτρη στο Πανεπιστήμιο Πατρών, προβάλλει το επιστημονικό έργο που συντελείται στα Πανεπιστήμια της Χώρας μας.
Συγχαίρω θερμά τον συμπατριώτη μας Δημήτρη Σιμήρη για την πολύ σπουδαία εργασίας του, αλλά και για την προθυμία του να την παραδώσει στη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Ιθάκης για να την εκδώσει σ’ έναν τόμο, ο οποίος θα κοσμήσει την πολιτιστική βιβλιοθήκη του Δήμου μας, όπου θα έχει πρόσβαση κάθε πολίτης στο χρήσιμο περιεχόμενό της."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου