Με έκπληξη είδα στην υπό έγκριση μελέτη ΣΧΟΟΑΠ τον ορισμό και την ανάλυση των περιοχών στις οποίες προτείνεται να απαγορευθεί η δόμηση εκτός σχεδίου είτε άμεσα είτε έμμεσα, οδηγώντας στην απαγόρευση δόμησης εκτός σχεδίου στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού!
Η μελέτη επικαλείται την ανάγκη ορισμού ιδιαίτερων περιοχών Π.Ε.Π. στις οποίες θα ισχύουν ειδικοί όροι δόμησης και ως εδώ καλά. Παρατηρώντας όμως τις Π.Ε.Π. προσεκτικά διακρίνω τα εξής:
Στην Π.Ε.Π. 1 – Περιοχή Προστασίας Ακτής εντάσσονται όλα τα παράλια της Ιθάκης γύρω-γύρω, τα χωρίζει σε δύο ζώνες 50 και 100 μέτρων από την ακτογραμμή. Στην πρώτη ζώνη απαγορεύει την δόμηση οποιασδήποτε κατασκευής. Στην δεύτερη ζώνη επιτρέπει μόνο την δόμηση ισόγειων εγκαταστάσεων εστίασης και αναψυχής! Ουσιαστικά απαγορεύει την δόμηση κατοικίας και ότι άλλο σε βάθος 100 μέτρων από την ακτή, οπότε όσοι έχουν κτήματα κοντά στην θάλασσα απαγορεύεται να τα αξιοποιήσουν …!!! Σε πολλές περιοχές της Ιθάκης το ανάγλυφο του εδάφους είναι τέτοιο ώστε αν πάμε 100 μέσα από την ακτογραμμή θα βρεθούμε σε θεόρατα ύψη τόπου και κανείς δεν θα μπορεί να κτίσει καθόσον δεν θα έχει πρόσβαση – πρόσωπο σε δρόμο, αλλά και θα απέχει από την ακτή τόσο ώστε να ακυρώνεται η σημερινή αξία του κτήματος.
Στην Π.Ε.Π. 5 – Περιοχή Προστασίας Αρχαιολογικών Χώρων/Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Εντάσσεται ολόκληρη η περιοχή γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο των Πόλης-Σταυρού-Πηλακάτων και των Αλαλκομενών στις οποίες απαγορεύεται η δόμηση μέχρι τον καθορισμό ζωνών Α και Β από το ΥΠΠΟΤ - οι ζώνες όμως αυτές αν οριστούν πχ. στα 200μ. θα φτάνουν μέχρι τον αιγιαλό στην περίπτωση των Αλαλκομενών και από τις δύο πλευρές του νησιού!!! Σήμερα υπάρχει οριοθετημένη πολύ μικρότερη έκταση αρχαιολογικού ενδιαφέροντος όπου μπορεί κανείς να κτίσει με άδεια από την αρχαιολογική υπηρεσία κατόπιν διενέργειας δοκιμαστικών τομών (που βαρύνουν μάλιστα τους ιδιοκτήτες, αλλά αυτό είναι μια άλλη πικρή ιστορία…)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: όποιος έχει κτήμα εκτός σχεδίου κοντά στην παραλία και κοντά στις περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος θα αποκτήσει κτήματα ελάχιστης ή και μηδενικής αξίας εφόσον εφαρμοστεί το σχέδιο κι ας τα έχει χρυσοπληρώσει με ποικίλους τρόπους φορολόγησης!!!
Το πρόβλημα δεν ορίζεται απλά έτσι, θα μπορούσε κανείς να δεχθεί μια τέτοια πρόταση εάν η Ιθάκη ήταν νήσος κορεσμένη σε δόμηση εκτός σχεδίου, γεμάτη μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, αν ήταν ..Μύκονος ή Σαντορίνη από άποψη δομημένου χώρου… Άραγε γνωρίζουν οι μελετητές για ποιο νησί μιλάμε; Αλλά και πάλι τέτοιες αποφάσεις δεν παίρνονται χωρίς τεκμηρίωση, ορίζοντας την επιλογή του «παρεμβατικού σεναρίου» για το οποίο δεν βρήκα σαφή και επαρκή αιτιολόγηση.
Και συνεχίζει παρακάτω, (παραθέτω εδώ ολόκληρη την παράγραφο)
«Περιβαλλοντική συνιστώσα: Υλικά περιουσιακά στοιχεία, Οικονομία
Οι προωθούμενες δραστηριότητες μέσω όλων των προτάσεων του ΣΧΟΟΑΠ προωθούν εξαιρετικά θετικά όλα τα κριτήρια ενδογενούς οικονομικής ανάπτυξης και αξίας των υλικών περιουσιακών στοιχείων των κατοίκων του ∆ήμου Ιθάκης, εξασφαλίζοντας δυνατότητες αξιοποίησης χωρίς συγκρούσεις αντίπαλων χρήσεων γης και διατήρησης της αισθητικής και ελκυστικής ποιότητας κατοικίας. Οι ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις λόγω περιορισμών δόμησης για κατοικία σε κάποιες περιοχές των ΠΕΠ είναι εξαιρετικά περιορισμένες και δικαιολογούνται για την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής μοναδικότητας της Ιθάκης και της διατήρησης έτσι του συγκριτικού αναπτυξιακού πλεονεκτήματος του ∆ήμου.»
Πώς δικαιολογούνται οι «εξαιρετικά περιορισμένες» «ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις» από τον περιορισμό δόμησης; Για να μην πούμε την καθολική απαγόρευση δόμησης…
Είναι «ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις» η καταβολή υπέρογκων φόρων κληρονομιάς που πληρώθηκαν από δυο γενιές τουλάχιστον και πληρώνονται ακόμα για τα παραπάνω κτήματα, ειδικά όσων θεωρούνται παραλιακά μέχρι 100 μέτρα από την ακτή, (δηλαδή «φιλέτα») έχοντας τον υψηλότερο συντελεστή ΑΑΓ (Αρχικής Αξίας Γης) και εκμετάλλευσης;;; τον ΕΝΦΙΑ που μπήκε πρόσφατα και δεν πρόκειται να καταργηθεί;;;
Και πού είδανε υπέρογκη ανάπτυξη στις παραλιακές εκτός σχεδίου περιοχές (που κτίζεται μια κατοικία ανά 10 χρόνια, που λέει ο λόγος, και αφού περάσει από χίλιες- δυο επιτροπές και ελέγχους) ώστε να οριστούν οι ζώνες με αυτόν τον τρόπο;
Με ποιο κριτήριο ορίζονται οι τουριστικές ζώνες; Και γιατί θα πρέπει να οριστούν τέτοιες ζώνες στην Ιθάκη απαγορεύοντας την τουριστική ανάπτυξη στις υπόλοιπες;
Υπάρχει βέβαια και η ανάλυση κατολισθήσεων και επικίνδυνων εδαφών σε περίπτωση σεισμού στις περιοχές Αη-Γιάννη και Αετού (Πίσω και Εμπρός) όπου παρόλα αυτά λειτουργεί το λιμάνι του Πίσω Αετού… οπότε με αυτή την τεκμηρίωση ακυρώνεται (αν έχω καταλάβει σωστά) με μιας όλη η παραπάνω ζώνη από περαιτέρω ανάπτυξη παραθεριστικής κατοικίας ή και άλλων τουριστικών χρήσεων γενικά, με το επιχείρημα ότι θα ήταν επικίνδυνο να κτισθούν!
Παραθέτω παρακάτω το συγκεκριμένο σημείο
«Τα σημαντικότερα προβλήματα εδαφικής αστάθειας παρατηρούνται στην δυτική παραλιακή ζώνη του βόρειου τμήματος της Ιθάκης (στην περιοχή των οικισμών Λεύκη και Άγιος Ιωάννης), όπου ο συνδυασμός των πολύ έντονων μορφολογικών κλίσεων, των ασταθών γεωλογικών σχηματισμών (πλευρικά κορήματα με μικρό βαθμό συνεκτικότητας) και της διαβρωτικής δράσης του νερού έχουν προκαλέσει κατολισθητικά φαινόμενα κατ’ επανάληψη, με αποτέλεσμα υλικές ζημιές στο οδικό δίκτυο και σε κατοικίες της περιοχής του Αγίου Ιωάννη. Ο συνδυασμός των ανωτέρω δυσμενών παραγόντων με την ύπαρξη ενός μεγάλου ενεργού ρήγματος μήκους πολλών χιλιομέτρων κατά μήκος της δυτικής ακτής του νησιού, το οποίο είναι δυνατόν να ενεργοποιηθεί σε περίπτωση σεισμικής δόνησης, δημιουργούν συνθήκες εξαιρετικά επισφαλείς για την ασφάλεια των οικοδομημάτων αλλά και των κατοίκων αυτής της περιοχής. Κατολισθητικά φαινόμενα (εδαφικές θραύσεις) έχουν σημειωθεί επίσης, στο παραλιακό τμήμα του Μπροσαετού και έχουν προκαλέσει αστοχίες σε τμήμα του οδικού δικτύου από Βαθύ προς Σταυρό. Επίσης παρόμοια φαινόμενα έχουν παρατηρηθεί σε ελιγμό του δρόμου ανάντι του λιμανιού του Πισαετού, όπου η αστοχία του πρανούς φθάνει μέχρι την παραλία και έχει καταστρέψει τοίχο αντιστήριξης.»
Με την ίδια λογική δεν θα έπρεπε σε κανένα σημείο του νησιού να κτισθεί οτιδήποτε πλέον, διότι σε περίπτωση σεισμού, η εμπειρία έχει δείξει ότι οι κατασκευές είναι εν δυνάμει επικίνδυνες! Να θυμίσω εδώ ότι ο σεισμός του 1953 ισοπέδωσε το νότιο τμήμα του οικισμού στο Βαθύ, αφήνοντας όρθιο το βόρειο τμήμα, όπου σώζονται και τα μόνα κτίρια της εποχής… Η μόνη προστασία από σεισμό είναι η δόμηση με αντισεισμικούς κανόνες οι οποίοι είναι ήδη πολύ αυστηροί, αλλάζουν και ενισχύονται συνεχώς μέσα από την εμπειρία. Υποδεικνύονται δε, επαρκείς τρόποι θεμελίωσης των κατασκευών ανάλογα με το εκάστοτε έδαφος.
Οι σημερινοί όροι και περιορισμοί δόμησης καλώς ισχύουν και έχουν σαν αποτέλεσμα τον ποιοτικό χαρακτήρα κατοικίας ή άλλης χρήσης τον οποίο επικαλείται η μελέτη.
Η ανάλυση των δεικτών με τον αριθμό τουριστών, τις διαθέσιμες κλίνες κλπ. που αναλύεται στο κεφάλαιο με τις «πιέσεις» που δέχεται το νησί δημιουργεί ερωτηματικά. (άραγε οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια;…)
Παραθέτω εδώ το κείμενο:
«Αξιολογώντας τις τιμές που παίρνει ο εν λόγω δείκτης, αυτό που προκύπτει είναι ότι η Ιθάκη θα πρέπει να ασκήσει ισχυρή πολιτική ελέγχου των τουριστών και των εποχιακών κατοίκων που δέχεται, καθώς επίσης και να προβεί σε ουσιαστικό σχεδιασμό της τουριστικής δραστηριότητας. Παράλληλα, τα μέτρα και ο σχεδιασμός που θα εφαρμοστούν θα πρέπει να είναι πιο αυστηρά και εντατικά στο βόρειο τμήμα της Ιθάκης, καθώς λόγω περιορισμένων πληθυσμιακών χαρακτηριστικών το εν λόγω τμήμα του νησιού ήδη αντιμετωπίζει σοβαρές πιέσεις από τη ροή τουριστών αλλά και εποχιακών κατοίκων, που δεν μπορούν να υποστηριχτούν με βάση τις υπάρχουσες δομές και υπηρεσίες.»
Είναι πράγματι τόσες πολλές οι «πιέσεις» που ασκούνται;
Διαβάζοντας κανείς την ανάλυση φαντάζεται κανείς ορδές τουριστών που επισκέπτονται το νησί ειδικά τον Αύγουστο, προκαλώντας ασφυξία στις υποδομές, διαταράσσοντας την ισορροπία, καταναλώνοντας τους λιγοστούς πόρους νερού, ρυπαίνοντας τις ακτές με τα σκάφη και τα πολυτελή γιοτ κλπ κλπ… και εύλογα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μιλάμε για κάποιο άλλο νησί, σίγουρα όχι την Ιθάκη.
Μετά από τις παραπάνω αναλύσεις η μελέτη προτείνει το «παρεμβατικό» σενάριο ως το μόνο που θα λύσει τα προβλήματα και θα φέρει την υγιή ανάπτυξη, καθορίζοντας τις ζώνες Π.Ε.Π., απαγορεύοντας την δόμηση εκτός σχεδίου πρακτικά παντού, εκτός από ορισμένες περιοχές που «ενδείκνυνται» για αυτήν με ασαφή κριτήρια.
Εντάξει, παρεμβατικό σενάριο, όμως σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο;
Ναι, πιθανόν υπάρχει πρόβλημα τον Αύγουστο από την αύξηση των τουριστών, όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η χαμηλή ποιότητα των υπηρεσιών τουρισμού που προσφέρονται στους «εναλλακτικούς» τουρίστες που στην πλειονότητά τους επισκέπτονται ήδη το νησί εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό άλλωστε είναι και το πρόβλημα για τους περισσότερους τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας – έλλειψη υποδομών συνολικά, έλλειψη τουριστικής παιδείας γενικότερα. Ακόμα και τα σκάφη που προσεγγίζουν ως επί το πλείστον το νησί, δεν βρίσκουν τη στοιχειώδη υποδομή που τόσα χρόνια θα μπορούσε με απλές και ήπιες παρεμβάσεις να υπάρχει.
Ως τελικό συμπέρασμα πιστεύω ότι η μελέτη δεν πρέπει να προχωρήσει σε επόμενο στάδιο, θα πρέπει να απορριφθεί και να κατατεθεί νέα μελέτη με δεύτερο σενάριο η οποία θα παίρνει υπ’ όψιν της μερικά από τα παρακάτω:
1. Δόμηση εκτός σχεδίου για κατοικία με τους ειδικούς όρους και περιορισμούς που υπάρχουν σήμερα, πιθανόν με αύξηση αρτιότητας (κάτι που άλλωστε συζητείται εδώ και καιρό σε γενικό πλαίσιο, πανελλαδικά, όμως το πολιτικό κόστος φαίνεται ότι είναι μεγάλο, και αυτός είναι ο μόνος λόγος που δεν υλοποιείται τόσα χρόνια). Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να τεκμηριωθεί επαρκώς πχ. για λόγους κορεσμού της υπάρχουσας δόμησης. Αλήθεια, στην Ιθάκη πού παρατηρείται τέτοιος κορεσμός;
2. Κατάργηση ή επανεξέταση της Π.Ε.Π. 1 Περιοχή Προστασίας Ακτής για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω.
3. Εάν παραμείνει η Π.Ε.Π. 5 Περιοχή Προστασίας Αρχαιολογικών Χώρων / Πολιτιστικής Κληρονομιάς της αρχαιολογικής ζώνης, να ισχύει το σημερινό καθεστώς με τις δοκιμαστικές τομές που απαιτεί η αρχαιολογική υπηρεσία. Σε αντίθετη περίπτωση (απαγόρευση δόμησης στην Α ζώνη, ή μεγάλος περιορισμός στη δόμηση στην Β ζώνη που συνήθως επιβάλλει η αρχαιολογική υπηρεσία) θα έπρεπε τα κτήματα να απαλλοτριωθούν με σημερινές τιμές (όσο δηλαδή τα αξιολογεί και τα φορολογεί η πολιτεία σήμερα)
4.Να μην ορίζονται ειδικές Π.Ε.Π. για τουριστικές εγκαταστάσεις. Θα μπορούσε να οριστεί γενικά πλαίσιο για τις τουριστικές εγκαταστάσεις ως προς το μέγεθος των κλινών κλπ, αλλά όχι και σε «ειδικές» τουριστικές μόνο περιοχές.
5.Αποσυμφόρηση του παραλιακού μετώπου στο Βαθύ από τα σκάφη με χωροθέτηση και σχεδιασμό κατάλληλων υποδομών.
Σύνταξη κειμένου
ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου